Chintushig Tumenbayar

Борлуулалтын орлогоос нийт хувьсах зардлыг хасч гарсан үр дүнг ахиуц ашиг гэнэ. Энэ нь нийт тогтмол зардлыг төлөөд компанид ашиг авчрах буй дүн юм. Нэг үгээр хэлбэл ахиуц ашгаар эхлээд тогтмол зардлаа нөхөөд үлдсэн дүн нь компанид ашиг болж үлднэ. Хэрэв ахиуц ашиг тогтмол зардлаа нөхөж чадахгүй бол компани алдагдалтай ажиллаж байна гэсэн үг юм

Бизнесийн байгууллагын удирдлагын шийдвэр гаргалтыг оновчтой байлгах үүднээс тухайн байгууллагын орлогын тайланг шингээгч болон ахиуц орлогын хандлагаар тооцон үзэх шаардлагатай болдог. Шингээгчээр өртөг тооцох гэдэг нь үйлдвэрлэлийн байгууллагын зардлын бүх элементээр хуримтлуулан хуваарилах үйл ажиллагаа юм. Шууд зардлаар өртөг тооцно гэдэг нь үйлдвэрлэлийн хувьсах зардлаар өртгийг тооцож байгаа хэлбэр юм. 

Сонсох чадвар хүнд төрлөхөөс заядаггүй. Иймдээ ч active listening гэдэг зүйлийг бид өөрсөддөө суулгах, хөгжүүлэх хэрэгтэй. Бидний тархийг ажиглахад л өөрийхөө талаар ярихад чихэр идэхтэй адил тархинд мэдээлэл очиж тэнд нь гэрэлтдэг аж. Сонсох явцад ийм байдаггүй нь харамсалтай. Ингээд бодохоор бүгд яриад байвал юу болох вэ? Хэн нэг нь сонсогч байх хэрэгтэй шүү дээ. 

Түүхийг бодитоор олж унших, хүлээж авах өөрөө одоо байгаа нөхцөл байдлыг дүгнэх, ирээдүйд ямар зүгт чиглэхийг таамаглах, төсөөлөх боломж олгодог гэдгийг энэ номын унших зуураа мэдэрлээ. Эмэгтэйчүүдийн оролцоо, тэдний ажлыг бүх түвшинд эрчүүдээс дутуугүй үнэлэх нь урд урдаас илүүтэй хөндөгдөх болов уу.  Бидний олонх нь гадарлахчгүй олон зүйлсийг эмэгтэйчүүд анхлан бүтээж үндэс суурийг нь өөрсдийн мохошгүй зүтгэлээр бий болгосон байх юм. Харамсалтай нь нэр алдар, түүхэнд үлдэх талаар бодоогүй, зориочгүй байх талтай учир хожуу үедээ тэд танигдаагүй үлдсэн нь харамсалтай. 

Бидний мэдэх "Цахиурын Хөндий" гайхалтай санаа өвөртөлсөн introvert залуучаадаас бүтээгүй гэдгийг түүхийн хуудас сөхөн нэг бүрчлэн танилцуулсан нь сонирхолтой байлаа. Америк орныг энэ жижигхэн газар төсөөлдөг залууст их хэмжээний мэдлэг баялаг чуулсан тус газар нь олон жилийн судалгаа, өөр өөр төслүүдийн үр дүн тэдний санхүүжилтийн ачаар дайны үес үсрэнгүй хөгжсөн нь үнэхээр гайхалтай. 

Эрт тэтгэвэрт гарах санааг үгүйсгэдэг хүний хувьд шинэ ойлголт, өвөрмөц өнцөгөөс тайлбарлсан ном байлаа.  Тэвтэгвэрт гарсан хойноо л аялж зугаалж, сул чөлөөтэй цагаа үр бүтээлтэй өнгөрөөнө гэж боддог хүмүүст Golden age буюу мөнгө, цаг хугацаа, эрүүл мэнд тогтсон үе тэтгэвэрт гарахаас хамаагүй эрт буюу 50-60 насан ирдэг. Манайхны хувьд амьдарлын чанар Еврод, Америкийг бодвол муу учир 40-50 ч байж болох талтай иймд хожим хэрэглэнэ гэсэн нэрээр одоо үрэхээс цаарагладаг бол ийм төрлийн ном олж нэг уншаарай. 

Ажилтнаас бизнес эрхлэгч болох үйл явцад эхлээд бэлтгэх нь үр дүн өндөртэй байж болох талаар номлох уг номонд мэдүүштэй, анхаарууштай зүйлс олон ажээ.  Ажилтан байх нь нэг талаар тогтмол орлого, ойлгомжтой ажлын хуваарь зэрэг давуу талыг авчирдаг бол энэ сэтгэхүйгээрээ шууд бизнес эрхлэж эхлэх нь аюулд оруулж магадгүйг бүгд төсөөлж байгаа байх. Иймд аливаа зүйлийг эхлэхээсээ өмнө сэтгэл зүй, ажлах арга барил, санаа нь дээрээ ажлах зэрэг хийх ёстой зүйлүүд байгааг мартаж болохгүй юм байна шүү. 

Уран бүтээлч хүний библи болохоор уг номонд бүтээлч санаагаа хэрхэн зорилтот хэрэглэгчдэд нь хүргэх зөвлөмжүүдийг оруулсан бол. Урлагийн салбарт ажилдаггүй ч цаг үетэйгээ нийлүүлэн санал бодлоо олон нийттэй хуваалцах хүсэлтэй над шиг хүмүүст хаанаас гараагаа эхлэх талаар өөрийн туршлага дээрээ үндэслэн хэрэгжүүлж болохоор арга тактикуудыг оруулж өгсөн нь таалагдлаа. 

Түүхийн хуудаснаа үлдсэн нууцлаг хийгээд гайхам түүхүүдийн нэгийг зохиолч сонгон авч бидэнд хүргэсэнд талархъя.  Дайны үеийн Орос улсын хамгийн чухал мэдээллэгч тэрээр үүргээ маш амжилттай гүйцэтгэж өнгөлөн далдлалт, хэрэгтэй мэдээллийг нээн илрүүлэх чадвараараа бишрэгдэхүйц хүн байжээ. Уран зохиолын ном мэт гайхам бишрэм түүхүүдтэй атлаа бодит биограф уг номонд өөрийн эрхгүй орсон шүү. 

Энэ номыг олж уншсанаас хойш урдаа тавьсан зорилгоо эргэж нэг харах санаа төрж, зарим ач холбогдолгүй зүйлсээ олж таних боломж олголоо.  Хэт олон зорилго тавих нь олон юмны араас хөөж өөрийгөө ядраах талтай нь дээр алийг нь биелүүлж чадахгүй байх эрсдэлтэйг мэдэрлээ. Priorities-ээ тогтоож түүнийгээ нэг хоёроор нь намнах нь хавьгүй үнэтэй гэдгийг өмнө нь мэдсэн ч хэрэгжүүлдэггүй явжээ.

Испани хэл нь НҮБ-ын албан ёсны зургаан хэлний нэг бөгөөд Европын Холбоо, Америкийн тивийн орнуудын байгууллага, Өмнөд Америк үндэстнүүдийн Холбоо, Латин Америк ба Карибын тэнгисийн орнуудын хамтын нийгэмлэг, Африкийн холбоо болон өөр бусад олон улсын байгууллагуудын албан ёсны хэл билээ. 

1949 онд Итали гаралтай Америк хэл шинжлэлийн мэргэжилтэн Марио Пейгийн хэлний үүсэл, хоорондоо ялгарах төвшинг эx хэлнээс нь хамааруулан судалсан судалгаанд (Роман хэлтнүүдийн хувьд Латин хэл) фонологи, синтакс, үгийн сан, интонацийг авч үзэxэд Испани хэлний хувьд (20%), Сардини арал (8%), Итали (12%) байсан нь Латин хэлтэй хамгийн ойролцоо хэлнүүдийн нэг гэдгийг гэрчилсэн билээ.  Жич: Өгөгдсөн оноо нь өндөр байx тусам Латин хэлнээс хамаарал бага байна. Орчин үеийн Испани хэлний үгсийн сангийн 75 орчим хувь нь Латин хэлнээс гаралтай, үүнд дотроо эртний Грек хэлнээс Латин хэлрүү зээлсэн үгнүүд ч байдаг байна. Испани хэлний үгсийн сан нь эрт дээр үеэс Араб хэлтэй харилцаж ирсэн бөгөөд Иберийн хойгт Ал-Андалусын эрин үед хөгжиж, үгийн сангийн 8 орчим хувь нь араб хэлний үгийн үндсээс бий болсон байна. Үүнд нь Basque, Iberian, Celtiberian, Visigothic болон бусад хөрш иберо-роман хэлнүүд нөлөөлжээ. Нэмэлтээр Франц, Итали, Роман Андалус, Португали, Галис, Каталан, Окситан, Сардини ...

Испани хэл нь 5-р зуунд Баруун Ромын эзэнт гүрэн задран унасны дараагаар Иберийн хойг дахь Латин хэлний хэд хэдэн бохир аялгуунаас үүссэн Индо-Европ хэлний гэр бүлийн Иберо-Роман хэлний нэг хэсэг юм.  Испании хэлний ул мөр бүхий Латин хэл дээрх хамгийн эртний бичвэрүүд 9-р зууны хойд Ибериэс гаралтай бөгөөд уг хэлний анхны системчилсэн бичгийн хэрэглээг 13-р зуунд Кастилийн Вант улсын томоохон хотуудын нэг Толедод ашиглаж байжээ. 1492 оноос испани хэлийг Испанийн эзэнт гүрний язгууртнууд ашиглаж эхлэснээр улмаар Америк, Африк, Далайн эргийн ба Филиппиний нутаг дэвсгэрт аваачжээ.

Испани хэл буюу Кастилиан нь Европ тивийн Иберийн хойгт үүссэн роман хэл юм. Өнөөдөр энэ хэл нь Испани, Америк тивд голлон ярьдаг дэлxий даяар 500 сая орчин хүний төрөлx хэл юм. Испани хэл нь Мандарин Хятад хэлний дарааx дэлхийн хоёрдогч түгээмэл төрөлх хэл бөгөөд дэлxийн дөрөвдөгч хамгийн их ярьдаг хэлээр Англи, Мандарин Хятад, Хинди хэлний дараагаар жагсаж байна.

Хөшүүргийг хэмжих: • Үйл ажиллагааны хөшүүргийн зэрэг • Санхүүгийн хөшүүргийн зэрэг • Нийт хөшүүргийн зэрэг Үйл ажиллагааны хөшүүрэг нь компанийн борлуулалтын орлого болон ХТӨА-ийн хоорондын уялдаа холбоог харуулдаг. Үйл ажиллагааны хөшүүргийн зэрэг (DOL) нь борлуулалтын орлогын өөрчлөлтөд хүү, татварын өмнөх ашгийн өөрчлөлтийг тайлбарладаг.

Хөшүүргийн ерөнхий ойлголтууд – Хөшүүрэг – Эрсдэл – Хугаралын цэг Хөшүүрэг сэдвийн ерөнxий ойлголтуудыг задалбал: Хөшүүрэг нь тогтмол зардлууд хувьцаа эзэмшигчийн өгөөжидcхэрхэн нөлөөлдөг болохыг тайлбарладаг. –  Хөшүүрэг нь тогтмол зардлаас бий болдог. –  Үйл ажиллагааны тогтмол зардал нь үйл ажиллагааны хөшүүргийг үүсгэдэг. –  Санхүүгийн тогтмол зардал нь санхүүгийн хөшүүргийг үүсгэдэг. –  Хөшүүргээр борлуулалтын өөрчлөлт дахь ашгийн мэдрэмж, ашгийн хэлбэлзлийг судлах боломж олгодог.

КАПИТАЛЫН ЖИНЛЭСЭН АХУИЦ ӨРТӨГ - Санхүүжилтийн хэмжээнээс хамааран капиталын жинлэсэн дундаж өртөг  өөрчлөгддөг. Санхүүжилтийн хэмжээ нэмэгдэх тусам санхүүжилтийн хэлбэр бүрийн хувьд өртөг нь нэмэгддэг нь капиталын жинлэсэн дундаж өртгийг өсгөдөг. Өөрөөр хэлбэл, шинээр хийгдэж буй санхүүжилтийн  түвшин бүрд бий болж буй капиталын жинлэсэн дундаж өртөг (WACC)-ийг капиталын жинлэсэн ахиуц өртөг (WMCC) гэдэг. - Капиталын жинлэсэн ахиуц өртөг (WMCC)-ийг тооцох үед нийт санхүүжилтийн хэмжээ өөрчлөгдөх хугарлын цэг-ийг тодорхойлох шаардлагатай болдог. 𝐵𝑃𝑗 = 𝐴𝐹𝑗 / 𝑤𝑗 𝐵𝑃𝑗 - Санхүүжилтийн 𝑗-р эх үүсвэрийн хугарлын цэг 𝐴𝐹𝑗 - Тухайн өртгийн түвшин дэх 𝑗-р эх үүсвэрийн санхүүжилтийн хэмжээ 𝑤𝑗 - Капиталын бүтцэд эзлэх 𝑗-р эх үүсвэрийн хувийн жин

Хувийн жингийн тооцоолол /үргэлжлэл/: - Ихэнх корпорациуд өр болон өмчийн санхүүжилтийн оновчтой бүтцийг урьдаас тодорхойлон хувьцаа эзэмшигчдийн хөрөнгө, баялгийг хамгийн их байлгахаар ажилладаг. Үүнийг капиталын зорилтот бүтэц гэж  нэрлэдэг. - Капиталын жинлэсэн дундаж өртгийг тооцоход ашиглаж буй хувийн жинг ойролцоогоор тодорхойлж болох боловч онолын тооцоололтод зорилтот зах зээлийн хувийн жинг ашиглах  нь үр дүнтэй байдаг.

Хувийн жингийн тооцоолол: - Дансны үнээр жигнэснээр компанийн санхүүгийн бүтэц дэх санхүүжилтийн эх үүсвэр тус бүрийн нягтлан бодох бүртгэлийн үнийг харуулдаг.    - Зах зээлийн үнээр жинлэснээр санхүүжилтийн төрөл бүрийн  хувийн жинг зах зээлийн үнээр тооцдог. Үнэт цаасны зах зээлийн үнэ нь түүний борлуулалтын дүнг харьцангуй бодитоор үнэлдэг, мөн урт хугацаат хөрөнгө оруулалтын мөнгөн урсгалаар капиталын өртгийг тооцсоноор ирээдүйн зах зээлийн үнэлгээ болдог тул зах зээлийн үнээр жигнэх нь илүү ач холбогдол өндөртэй байдаг.  

WACC нь тухайн эгшин дахь компанийн капиталын өртөг юм. Өөрөөр хэлбэл хугацаа өнгөрөх, капиталын бүтэц өөрчлөгдөх, санхүүжилтийн өртөг өөрчлөгдөх тоолонд байгууллагын WACC өөрчлөгдөх боломжтой юм 

ХУРИМТЛАГДСАН АШГИЙН ӨРТӨГ 2 Харин алдагдсан боломжийн зардлыг тооцоололдоо оруулбал: байгууллага хуримтлагдсан ашгаа ногдол ашиг хэлбэрээр хувьцаа эзэмшигчиддээ хуваарилсан бол өмчийн санхүүжилтийн хэрэгцээ гарахад шинээр энгийн хувьцаа гаргах юм. Тиймээс хуримтлагдсан ашгийн өртөг нь шинээр гаргах энгийн хувьцааны өртөгтэй тэнцүү байна.  Шинээр гаргах энгийн хувьцааны өртөг нь одоогийн энгийн хувьцааны өртгөөс өндөр байдаг. Учир нь: – Шинээр гаргах хувьцааны гаргалтын зардал – Шинээр гаргах хувьцааг зарим тохиолдолд хямдруулалттай арилжаалдаг – Компанийн санхүүжилтийн хэмжээ нэмэгдэх тоолонд санхүүжилтийн өртөг өсдөг.

ХУРИМТЛАГДСАН АШГИЙН ӨРТӨГ 1 Хэдийгээр хуримтлагдсан ашиг нь байгууллага бизнесийн үйл ажиллагаанаас өөрөө бий болгосон /internally generated/ санхүүжилтийн эх үүсвэр боловч энэ нь эцсийн дүндээ компанийн жинхэнэ эзэмшигчид болох энгийн хувьцаа эзэмшигчдийн хөрөнгө юм. Хувьцаа эзэмшигчдэд хуримтлагдсан ашгийг ногдол ашиг хэлбэрээр хуваарилан авах боломж байгаа. Харин ногдол ашиг хэлбэрээр хүртэлгүй компанид үлдээж байгаа нь тухайн капиталыг компанид үлдээж дахин хөрөнгө оруулалтын өгөөж хүртэх зорилготой юм

Арилжааны банкны зээлийн өртөг. Арилжааний банкны зээлийн хүүний хувь хэмжээ нь зээлийн өртөг болох ба үүнийг татварын дараах байдлаар илэрхийлснээр зээлийн өртөг тодорхойлогдоно.  Зээлийн санхүүжилтийн өртөг = Зээлийн хүү % х (1 - татварын хувь)